Nga Haxhi Zeneli

Një ditë gushti plotë me diell,po vështroja kalimtarët nga vendi ku po qëndroja mbi tarasën e gjërë para shtëpis së kulturës në Ulqin.Jo fort larg meje,më zuri syry një njeri i cili po fotografonte tablot e fotografive të mëdha,të cilat ishin të ngjitura në murin e kësaj ndërtese.Përsoni i cili po vështronte këto fotografi,nga mosha mu dukë se ishte diku 35 vjeç,për kurreshtëje ju afrova,dhe e pyeta:se a po i pëlqenin fotografit?

-Djaloshi më shikojë dhe mu përgjegjë në anglisht se nuk kuptonte se çfarë e pyeta.

-Mandej unë ja përsërita në anglisht këtë pyetje.

-Djaloshi më pyeti për plakun që ishte në fotografi,

se kush ishte ai?

-Unë ju përgjigja duke i thënë:se ai i uluri ishte një atëdhetar shqiptarë të cilin e quanin Ded Gjon Luli,kurse ai në këmbë është djalin e ti Kola.Djaloshi vazhdojë duke më shtruar pyetjen e radhës.

-Se a ishin njerëz të njohur për kohën,dhe se çfarë kishin bërë ata?

-Unë i shpjegova historin e ngritjës së flamurin nga Ded Gjon Luli,dhe shtova duke i folur edhe për luftrat kundra malazezëve dhe turqëve.Pas kësajë ai u prezentua se ishte turk,dhe ishte nga Stambolli,me profesion më tha jamë mësues,por diku larg më tregojë se kishte përardhëje shqiptare,dhe kështu vazhduam bisedën,duke folur edhe për kontributin e shqiptarëve që kishin dhënë në formimin e Turqis Moderne,të cilët kishte ndihmuar gjuhën e tyre,duke ndryshuar shkronjat e alfabetit prej atyre arabe në latine,me ndihmën e Dr.Ibrahim Temos dhe Sami Frashërit.Për këtë ai nuk u tregue i knaqur,se si paska vepëruar Ataturkut,ku shtojë se:nuk ka patur nevojë që Ataturku ti vendos shkronjat latine,sepse ne tha kemi alfabetin turk,dhe se ai ishte dashtur ta implementojë alfabetin turk.

-Unë me habi e pyeta:a dini të ma shpjegoni se kush janë turqit?ai u gjend i habitur nga pyetja ime,kurse unë vazhdova duke u përgjigjur pyetjes time:turqit i thash janë popull i përzier nga shumë popuj të tjerë që kanë ardhur aty dhe janë shkrir në një popull,ashtu siç jeni edhe ju vetë,që keni përardhëje shqiptare dhe jeni shkrirë me popujt të tjerë.

Fitova bindëjen se nga kjo përgjigja e ime nuk ju bë qefi shumë,dhe ma kthej si i inatosur!

-“Po kushë janë shqiptarët”?

-Unë ja ktheva duke i thënë :se unë ju shpjegova për popullin tim!se shqiptarët janë kontribuesit më të mdhenj të Turqis moderrne,përndryshe do të ishte shkruar një histori krejt ndryshe e popullit Turk,po të mos ishin shqiptarët,-ju përgjigja me një krenari.

Por u vertetova se kishte përardhëje shqiptare,sepse shqiptarët nga përvoja që kemi,ata kurë shkrihen në një komb tjetër,janë mbrojtësit më të përbetuar të kombit që kanë adaptuar.

Pas kësajë mu duk se u dorëzu,duke e pranuar se nuk dinte shumë nga historija,dhe më dha një vizit-kartë,i cili më porositi që ti dërgoja shkrime historike për shqiptarët,me gjasa që i lindi kurreshtëja që ti zbulojë rrënjët e tija.

Megjithatë më lindi ideja që për hir të korrektësisë,të rishfletojë disa libra nga biblioteka ime,për të shkruar diçka më sakët se kush janë turqit?.

Andaj sipas disa historianëve,thuhët se:turqit janë një përzierëje popujsh që kanë ardhur aty!

Sipa Elena Kocaqit e cila shkruan në librin e sajë,Roli Pellazgo-Ilir”shkruan se:”Turqit janë populli më i ri i Evropës së Vjetër.Dhe kur thuhet më i ri këtu kemi parasysh më shumë gjuhën turke,se sa popullsin mozaike të tyre.Anadollia thuhët se ishte vendi i Pellazgo-Ilirëve,se aty kanë migruar fiset mongole të cilat u vëndosën shumë vonë.Origjinën turanike,domethën ate pellazgjike të tuqëve në fillimet e tyre primitive,kontaktin me Kinën mijëvjeçare dhe mongolët,përzirjen e tyre me persët e arabët,dhe së fundi me islamizimin e tyre,nga ku del se disa turq që kanë pasuar-duke qenë ende në Azi,ndikimin e kontaktit me këta tre ose katër popuj alogjen dhe jo pellazgë të përmendur më sipër,mund të dallohën me lehtësi nga tiparet fizike dhe karakteristikat aziatike.Pra Turqit me fiset mongole të cilat u shkrin në popullin Turk ishin autokton që ishin Pellazget e vjetër së bashku krijuan kombin Turk.Të dhënat antropologjike tregojnë se janë pasardhëse e racës së vjetër pellazgo-ilire dhe del me tregues cefalik si tek pellazget dhe iliret ashtu si edhe shqiptaret sot.Megjithate në Turqi jetojnë shumë rraca të tjera,ku të gjith janë shkrir në popullin Turk”.

Me ardhëjen e Perandoris Osmane në fuqi,turqit okupuan përveç vendeve tjera edhe Ballkanin,dhe aty ishim edhe shqiptarët,të cilët i bënë rezistencë gjatë gjithë shekujve,që mos të asimilohën,megjithse se ata më në fund u dobësuan shumë dhe më tepër se gjysma e popullit u islamizuan.Sipas Robert d’Angely,në librin e ti Enigma,thotë se:”po të mos ishte Shqipria vend malor më tepër se sa fusha,turqit do t’ja arrinin qellimit deri në fund,dhe të gjithë do ishin konvertuar në musliman.Pra ajo që i shpëtojë një pjesë të këti populli ishin malet.

Ato që nuk mund të jetonin në male,u kthehëshin në fusha por duke bërë një jetë të dyfishtë”.

Andaj tek shqiptaret lindi edhe i ashtuquajturi”Laramanizmi”siç e shpjegon edhe Noel Malcolm në librin e ti:Kosovo a short story.Kjo jetë e dyfishtë ka zgjatur rreth një shekull.

Ishte shumë e vështirë të bënin jetë të fshehtë,ata edhe po thuajse i dorzohëshin asaj jete.Por me që ky durim nuk mund të zgjaste shumë,ku çdo durim ka edhe fundin e vetë,ata në vitin 1860 pra krishterët e fshehtë u dorzuan kësaj jete të dyfishtë dhe pranuam përfundimisht ate të përditshmen,u bën të gjithë mysliman,për të mbijetuar,pasi që nuk mund të shpallnin vetën të krishterë,nga që nuk kishin mbrojtjen përballë autoriteteve turke.

Dhe sipas kësajë na jep të kuptojmë se shumica shqiptarëve nuk e kanë përqafuar konvertimin me dëshirë,pa marr parasysh se bëhet shumë zhurmë,se shqiptarët e pritën islaminzmin krah-hapur.

Perandorija Osmane në fund të shekullit XIX u dobsuan,dhe shqiptarët shpallën pavarësin e Shqipëris.Me kapitullimin te Perandoris Osmane,shqiptarët humben gjysmen e tokave të tyre që kishin qenë nën vilajetet turke.Turqia u gjendë në një pozitë të vështirë e cila po thuej se e shkatrruar totalisht nga menaxhimi i dobët që kishin bërë shumica e sulltanëve për pesë shekujt e kaluar,me abuzimet e tyre dhe korrupsionin që kishte gjunjëzuar këtë perandori.

Turqia u gjend në një udhëkryq.Me ndihmën e një revolucioni në pushtet vjen Mustafa Qemali-Ataturk,një njeri i cili kishte një vizion krejtë tjetër nga osmanët,dhe ai me mish e me shpirt i luftojë ata.Pra erdhi në pushtet në momentët më kritike të këti vendi,i cili kërcënohej me zhdukje të ti nga harta.Mustafa Qemali kishte përardhëje shqiptare,ishte një vizionar,ushtarak me ide krejtësishtë të ndryshme nga të tjerët që sunduan këtë vend.Kishte vizion për ta shpëtuar popullin Turk dhe Turqin.

Mund të themi lirisht se turqit do të humbëshin si komb po mos të ishin disa shqiptar së bashku me revolucionar të tjerë që ndihmuan Mustafa Qemalin,për të arritur atë që ai kishte nisur me Revolucionin Popullor Turk.Në librin:”Ataturku dhe Shqiptarët”,autori Dr.Gazmend Shpuza shkruan se:”Mustafa Qemali ishte reformatori i Turqis moderrne dhe bëri shumë ndryshime i cili ndau xhamin nga shteti,dhe pruri ligje të reja,si për shembull:edukimin e femrave,heqëjen e perçes,prerjen e leshërave(mjekrrave)dhe heqëjen e dogmave të tjera fetare që nuk përshtatëshin për popullin që donte të përparonte me popujt e tjerë të evropes.Mustafa Qemali ai kërkoj të heqë Turqin nga influenca politike e të huajve.Turqia e kohës së ti kërkonte të xhvishët fare nga Islamizmi,që mbajti kaq shekuj në errsirë si atë edhe popujt që sundonte.

Së bashku me Shemsedin Sami Frasherin dhe Dr.Ibrahim Temo te dy shqiptar,mbas shumë përpjekjëve larguan shkronjat arabe dhe vun në përdorim alfabetin latin”.Pra siç po shifët nga referencat historike,shqiptarët kanë ndihmuar Turqin shumë më tepër,seç mendojnë disa shqiptar,dhe jo anasjelltas.Është për tu habitur që sot,një pjesë e popullit shqiptar,duan të kthehën pas në histori që të rimbjellin atë që:Mustafa Qemali me revolucionarët të tjerë,luftuan me mish e me shpirt,për ti shporrur ato dogma që nuk ishin në dobi të Turqis.

Megjithëate mund të themi se turqit dhe shumica e shqiptarëve sado që praktikojnë fenë islame, janë dy kombe të ndryshëm,siç shkruante Dora d’Istria-Elena Gjika më 1866:”edhe sikur turqit dhe shqiptarët t’i ziesh në të njëjtin kazan, nuk përzihen midis tyre.Madje, historia i ka brumosur shqiptarët myslimanë të kenë të njëjtin identitet kombëtar me shqiptarët e krishterë,qofshin katolikë,qofshin ortodoksë.”

Dallimet tjera janë se:shqiptarët me mijëra vjetë kanë qenë të sunduar nga perandori të fuqishme botërore,dhe në fund të kësaj historije të dhimbëshme ata humbën një pjesë të popullit të tyre,së bashku me teritore,por përsëri një pjesë tjetër i mbijetuan kësajë të keqe.

Kristo Frashëri thotë se:”Edhe pse shqiptarët kishin tre besime të ndryshme ata nuk i ndau kjo,përkundrazi i kanë dhënë shembull tërë Botës,për bashkëjetesë,harmonin dhe tolerancën fetare”.Dhe këtë traditë ata e kanë përcjellur brez pas brezi deri në ditët tona,ku shqiptarët edhe sot kanë një rrespekt ndër fetar,pa marr parasysh që sot bëhën përpjekje të mëdha nga ruso/serbet dhe turko/arabet,që paguajn njerëz për të ja humb identitetin dhe ti prishin imazhin këti populli.

Për shqiptarët gjuha dhe rraca e tyre janë mbi të gjitha,dhe këto janë arsyet që shqiptarët janë e vetmja rracë të cilët kanë mbijetuar prej nga lashtësia pellazgjike e deri më sot si një popull antikë i këti planeti.Shpresojmë që ky vyrtyt i popullit tonë të mbijetojë në jetë të jetëve.

 

Korrik/2015