ULCINJ – Ulcinj ima oko 300.000 sadnica mandarina. Jedna biljka godišnje rodi od 40 do 80 kilograma. Kažu da je ova godina bila izuzetno rodna. Ako je svaka biljka dala svoj maksimum iz Ulcinja će ove godine otputovati 24.000 kilograma mandarina. Otkupna cijena po kilogramu u početku je bila 45 centi, a sada je pala na 32 centa. Ako uzmemo prosječnu cijenu i prognozu da će sve mandarine biti prodate, ovo je posao težak oko devet milina eura. Oko 45 šlepera će do kraja godine otići u Rusiju, a mnogobrojni šleperi doći će do tržišta Crne Gore, Srbije i Ukrajine. Manji dio transportije se za Albaniju.

U prvoj fazi fabričke obrade vrši se ručna selekcija i tada se odstranjuju peteljke i oštećeni plodovi. Nakon toga voće ulazi u mašinu gdje se prvo vrši pranje specijalnim deterdžentima i ispiranje. Treća faza se sastoji u voskiranju. Mandarine se tada okreću na pokretnim valjcima, a iznad njih kaplje vosak. Na ovaj način mandarine dobijaju zaštitu od isušivanja. Za hiljadu kilograma voća potrebno je oko litar voska. Vosak je smješten u velikoj limenci i istog  je sastava kao vosak od koga se prave svijeće.

-Ako se ne voskira, mandarina se sparuši za 7-8 dana na sobnoj temperaturi. Nakon voskiranja, ona ne mijenja svojstva narednih dva do tri mjeseca ako se čuva na odgovarajućoj temperaturi. Vosak nije toskičan i prirodna je zaštita – objašnjava Pobjedi Nuo Selčan, šef pogona. Sljedeća faza je sušenje voska na niskoj temperaturi. Voće prolazi kroz topao vazduh nalik fenu i za nekoliko minuta dolazi do spretnih ruku žena zaposlenih u fabrici koje vrše kalibražu i pakovanje u gajbe. Ovu moćnu mašinu opslužuje osam do deset radnika.

– Posao nije težak, a dobro je plaćen. Kada bi svima bilo kao nama, ovo bi bila veoma srećna zemlja – rekla je Pobjedi Mirsada Bugarinić(40) koja na kalibraži radi tek deset dana. Njena koleginica Milanka Grund (53) u fabrici radi već tri godine, a prethodnih dvanaest radila je na berbi. I ona kaže da je zadovoljna poslom, ali izbjegava da se fotografiše. Pokazujemo joj aktueni broj Pobjede i kažemo da je već na naslovnoj strani. Nastaje opšta euforija.

U prosjeku kroz mašinu prođe oko tona mandarina na sat. Kad napunimo još dva šlepera imaćemo pauzu od nekoliko dana. Šleperi putuju u Rusiju, a u međuvremenu će stići nova berba zrelih mandarina –  govori Selčan Pobjedi. Tako će biti do januara, a počelo je u septembru.

Od kada je otvorena fabrika 2008. godine, Nuo Selčan (51) rukovodi pogonom. Iz Amerike se vratio 2003. godine, a u Njujorku je  proveo veći dio svog života. Kada se vratio u rodni Ulcinj, oženio se i sagradio je ogromnu kuću koja se nalazi pored fabrike. Kada radi fabrika, u njoj je po cio dan, a kada su vrata fabrike zatvorena onda se bavi turizmom.

Tu je i Nikolić Dejan iz Varvarina. Njegova firma „Botunjac dva brata“ trenutno vrši otkup mandarina u fabrici za srpsko tržište.

Ne prolaze sve ulcinjske mandarine kroz štojsku fabriku. Veliki dio otkupljuje se direktno od proizvođača ili iz drugog otkupnog centra u ovom gradu.

Ulcinj ima oko 70 proizvođača agruma koje okuplja udrženje „Agrumi“. Predsjednik ovog udruženja Rudolf  Elezović Pobjedi je rekao da im udruženje pruža logističku podršku i pomaže da lakše dođu do kupaca.

Udruženje agrumara svake godine sa Opštinskom službom i Ministarstvom poljoprivrede bira rekordera u uzgoju mandarina. Najveći proizvođači su familije Nikole Hote, Antona Elezovica, Roka Ljuljgjuraj, Fran Antoni, braća Viktor i Frano Makovic,Viktor Gazivoda, Rifat Sefa, Dragan Nikolić, Naser Tagani i Vasel Gojčaj. Svi oni imaju između 3.000 do 5.000 stabala. Najljepša i unikatna plantaža u Ulcinju na kojoj je usađeno hiljadu stabala klementine sorte commune nalazi se u Štoju i u vlasništvu je Rudolfa Elezovića. Ove klementine su sađene, rezane i obrađene po italo standardima, a po stablu daju između 50 i 70 kg.

Ana Živanović

Izvor: POBJEDA